hou ze arm!

Gaza in het donker

Robert Bryce

Voor Israel is bezetting en algehele militaire overheersing niet voldoende. Nee, Israel heeft aangegeven dat het ervan verzekerd wil zijn dat de Palestijnen in de meest schrijnende armoede blijven leven - armoede die veroorzaakt wordt door het vrijwel verstoken zijn van betaalbare energie. Dat werd nog eens duidelijk gemaakt in de vorm van de recente verwoestende luchtaanval op de elektriciteitscentrale van Gaza-Stad, de enige centrale in Palestijns gebied.

Door gevechtsvliegtuigen negen raketten op de centrale af te laten schieten - een faciliteit zonder militaire betekenis - hebben de Israeli's zich ervan verzekerd, dat de Palestijnen in de Strook van Gaza en op de Westelijke Jordaanoever niet langer over een eigen capaciteit beschikken om elektriciteit op te wekken. Dat betekent niet dat de centrale groot was. Dat was deze niet. De centrale had een capaciteit van slechts 140 megawatt, lang niet genoeg om de behoefte van de Gazanen te kunnen dekken. In de praktijk produceerde de centrale slechts 70 megawatt, hetgeen was toe te schrijven aan slechte bedrijfsvoering door de Palestijnse autoriteiten, die onvoldoende leidingen hadden aangelegd om al het vermogen van de centrale te kunnen benutten.

Door de centrale te bombarderen, deden de Israeli's het aanbod aan elektriciteit in de Strook van Gaza - een van de meest verarmde delen van het Midden-Oosten - met 65 procent afnemen. Zij legden een van de belangrijkste Palestijnse bedrijven plat - de Palestijnse Elektriciteitsmaatschappij waarvan de aandelen op de Palestijnse Beurs genoteerd staan. Ook sloegen zij elke kans op industrialisering in de Strook van Gaza de bodem in.

In de wereldeconomie geldt als uitgangspunt: Naarmate het verbruik van elektriciteit stijgt, neemt ook de welvaart toe. Gazanen zijn verpauperd, in belangrijke mate omdat zij niet de beschikking hebben over voldoende elektriciteit. De inwoners van Gaza verbruiken rond 654 kilowattuur elektriciteit per jaar. De Israeli's daarentegen rond 6.183 kilowattuur per jaar - ofwel tienmaal zoveel (in de Verenigde Staten ligt het per capita verbruik op 12.406 kilowattuur per jaar). Israeli's en Gazanen nemen respectievelijk de 27e en de 136e plaats in op de wereldranglijst van per capita energieverbruikers.


Elke inwoner van Israel staat 1.600 watt opgewekte elektriciteit ter beschikking. Vóór het bombardement op de centrale lag dat voor de Palestijnen op 35 watt. Thans is dat nul.

Door de elektriciteitscentrale plat te gooien, hebben de Israeli's bovendien elke kans om binnen afzienbare tijd over schoon drinkwater te gaan beschikken, de bodem ingeslagen. Een van de oorspronkelijke doelen van de bouw van de 150 miljoen dollar kostende centrale, die in het eind van de jaren negentig met steun van de toenmalige Amerikaanse regering onder leiding van president Bill Clinton is gestart, was om deze te verbinden met een ontziltingsinstallatie. Deze laatste zou evenwel nimmer van de grond komen. Ook de centrale zelf zou door toedoen van de Tweede Intifada pas twee jaar na voltooiing operationeel worden. Dat de centrale uiteindelijk in maart 2004 van start ging, was grotendeels te danken aan de vasthoudendheid en de financiële steun van het in Athene (Griekenland) gevestigde mega-bouwbedrijf CCC. Dit bedrijf was enkele decennia eerder gesticht door Said Khouri, die afkomstig was uit Safad in Noord-Israel.

Wat de bevoorrading met schoon drinkwater betreft, is voor de Strook van Gaza grootschalige ontzilting van zeewater de enige optie. Met ontzilting is een grote hoeveelheid energie gemoeid. Ishai Menuchin - een onderzoeker van Oxfam die in Jeruzalem werkt - vertelde mij dat, wat Palestina en Israel betreft, 'de water- en energiekwestie hand-in-hand gaan'.


Niet alleen zou de centrale schoon drinkwater helpen produceren. Deze zou bovendien op aardgas draaien - aardgas dat betrokken zou worden uit het Gaza Marine-1 aardgasveld, dat vlak voor de kust van Gaza is gelegen en in 1999 door British Gas is ontdekt. Maar de Israeli's hebben de Palestijnen verhinderd om een pijpleiding te bouwen, die hen in staat zou stellen het eigen gas te gebruiken. De centrale in Gaza is bijgevolg genoodzaakt brandstof van elders te betrekken - jazeker uit Israel. Het aardgas van Gaza blijft onaangeroerd, waarmee het een van de grootste niet in productie genomen aardgasvelden in het Midden-Oosten is.

Terwijl de Strook van Gaza in de houdgreep zit, hebben de Israeli's in Ashkelon - enkele kilometers ten noorden van Gaza - een van de grootste ontziltingsinstallaties ter wereld in gebruik genomen. Deze heeft een capaciteit van 100 miljoen kubieke meter per jaar. Het project, dat een joint venture is tussen de Franse watergigant en Israelische belangen, omvat een op aardgas gestookte elektriciteitscentrale met een capaciteit van 80 megawatt. De centrale maakt gebruik van aardgas uit een aardgasveld, dat in de territoriale wateren van Israel is gelegen.

Afgelopen jaar, tijdens een bezoek aan Ramallah, zei de onderminister van Energie en Natuurlijke Hulpbronnen: 'Zoals elk land willen wij op het vlak van de energievoorziening onafhankelijk zijn.' Maar de Palestijnen zullen nimmer energie onafhankelijk zijn, noch zullen zij over hun eigen elektriciteitscentrales beschikken - althans niet zonder toestemming van de Israeli's. Door de elektriciteitscentrale in Gaza te bombarderen hebben de Israeli's duidelijk gemaakt, dat zij voornemens zijn om de Palestijnen in het donker en in hemelschreiende armoede te houden, voor zolang het hen belieft.

uit: Counterpunch van 3 juli 2006

Robert Bryce is hoofdredacteur van Energy Tribune en auteur van Cronies - Oil, the Bushes, and the Rise of Texas, America's Superstate; New York, Public Affairs, 2005 (nieuwe editie); 327 pp.

vertaling: Rudi Cornelissen

Verschenen in Soemoed, jaargang 34, nummer 4 (juli - augustus 2006) , pp. 7-9