|
Sonja Zimmermann
In heel Europa maar ook in Nederland stond protest tegen de
Israelische Apartheidsmuur het afgelopen jaar centraal in het werk van
de Palestina solidariteitsbeweging. Door samen te werken voor
hetzelfde doel hoopte de Europese solidariteitsbeweging een sterk
geluid te kunnen laten horen dat regeringen en EU zou overhalen tot
effectieve actie tegen de Muur. Nederland had daarbij in 2004 een
voortrekkersrol, vanwege het advies van het Internationaal Gerechtshof
over de juridische gevolgen van de muur, maar ook vanwege het
voorzitterschap van de EU dat Nederland in de tweede helft van 2004
bekleedde. Samen met de Palestijnse Gemeenschap Nederland en Stop de
Bezetting initieerde het Nederlands Palestina Komitee (NPK) de Stop
de Muur! Karavaan, een informatieproject over de Muur. HIVOS
ondersteunde het project financieel. In onderstaande tekst worden een
paar sterke en minder sterke aspecten van het project belicht.
opzet Karavaan
Het Karavaan-project heeft een flexibele opzet: Door een aantal
basismaterialen aan te bieden (folders, affiches, informatiemappen,
model persbericht, een spandoek, een PowerPoint presentatie, een
modelmuur, sprekers, en een reizende tentoonstelling) wil het lokale
organisaties in staat stellen een informatieve bijeenkomst te
organiseren over de situatie in Palestina, in het bijzonder de
Apartheidsmuur. Het project wil een zo groot mogelijk gebied van
Nederland bestrijken. Ook wordt er in het project naar gestreefd om
met een diversiteit van partners samen te werken. Door de activiteiten
zelf en de publiciteit eromheen streeft de Stop de Muur! Coalitie
ernaar dat in alle hoeken van Nederland het bewustzijn over de
problematiek groeit, maar ook dat het netwerk van solidariteitsgroepen
wordt uitgebreid en versterkt.
Randstad-bias
Tot nog toe was het project twintig maal actief, aanvankelijk vooral
in de randstad (Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht) maar later ook
in Den Bosch, Leeuwarden en Middelburg. Er liggen plannen voor
Nijmegen, Almere, Maastricht, Groningen en Zutphen. In de eerste fase
van het project lijkt er sprake te zijn van een zekere 'Randstad-bias',
omdat veel van de activiteiten tijdens het eerste half jaar in de
Randstad plaatsvinden.
Toch zijn reeds in de eerste fase van het project de contacten buiten
de Randstad gelegd. In de praktijk blijkt het Karavaan aanbod op
lokaal niveau enige rijpingstijd nodig te hebben, ook daar waar in
principe belangstelling bestaat om iets te organiseren rond het thema
Stop de Muur. Een ontvangende organisatie moet een Stop de Muur
activiteit inpassen in haar bestaande programma. De Karavaan moet bij
zijn voorbereidingen rekening houden met wachttijd en soms
tijdverlies. Anders gezegd is op onbekend terrein veelal een
diepgaande tijdsinvestering nodig voordat een activiteit van start kan
gaan.
bewustwording
De Stop de Muur! Activiteiten namen uiteenlopende vormen aan, zoals
discussiebijeenkomsten, straatacties met kraam, en tentoonstellingen.
Ook was de Karavaan regelmatig met een info-stand te vinden tijdens
bijeenkomsten van derden. In hoeverre dragen de acties daadwerkelijk
bij aan kennis en bewustwording, en welke soort acties gooit daarbij
de hoogste ogen?
Een discussieavond in Delft die bijgewoond werd door 70 personen zal
in directe zin maar 70 personen hebben bereikt. De vóórinformatie en
verslaglegging in plaatselijke media zal echter bij een groot aantal
mensen van uiteenlopende maatschappelijke groeperingen in de huiskamer
komen. Een interessante spin-off is dat de initiatiefgroep in
een plaats als Delft, dat een stedenband heeft met de Israelische stad
Kfar Saba, naar aanleiding van de Stop de Muur! bijeenkomst
gemotiveerd is om te streven naar samenwerking met de bijna volledig
door de Apartheidsmuur ingesloten Palestijnse stad Qalqiliya, die
overigens naast Kfar Saba ligt.
Het Internationaal symposium 'The Wall in Palestine' dat in de Vrije
Academie in Den Haag werd georganiseerd, evenals de erop volgende
activistenbijeenkomst en demonstratieve tocht naar het Vredespaleis
beoogden aandacht van publiek en pers te trekken voor de start van de
hoorzittingen over de Muur. Getuige de grote deelname aan deze
activiteiten en de vele artikelen in de landelijke en regionale pers
is deze opzet zeker geslaagd.
Een discussiebijeenkomst biedt soms een goed handvat om de politieke
temperatuur op te nemen. In Alkmaar werd bijvoorbeeld gediscussieerd
naar aanleiding van de paradigma's van de publiciste Anja Meulenbelt.
Een standpunt kan al snel met behulp daarvan worden herleid en dat
geeft veel helderheid.
De fototentoonstelling geeft een goed visueel beeld van het
Israelische muurproject. In Leiden, waar de tentoonstelling buiten was
opgesteld bij de Burcht, kon met de tentoonstelling over de muur in
Palestina een koppeling worden gelegd naar muren in Leiden door samen
te werken met de manifestatie van de Stichting Tegenbeeld over de
Leidse Muurgedichten. De Leidse muurschilder Jan Willem Bruins was
gedurende twee dagen op het Burgplein aanwezig om op een symbolische
apartheidsmuur een gedicht van de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish
te schilderen. De Burcht is op zomerdagen een goed bezochte plek, mede
vanwege het populaire terras. Twee lokale bladen schreven over deze
actie, terwijl de voordracht door de Leidse publicist Hans Feddema in
zijn geheel werd afgedrukt in de Vredeskoerier onder de titel
'Etnische Zuivering in Palestina'.
Door info-stands en kramen (Alkmaar, Haarlem, Amsterdam, Leiden,
Rotterdam, Delft, Rijswijk, Den Bosch) wordt een heel divers publiek
bereikt. Graadmeters voor belangstelling vanuit het publiek zijn
bijvoorbeeld de opgehaalde steunhandtekeningen, verkoop van materiaal,
en veelal pittige discussies aan de kraam. Per gelegenheid worden
honderden mensen bereikt, in Haarlem werden bijvoorbeeld op één middag
400 steunhandtekeningen opgehaald.
De Karavaan biedt goede mogelijkheden om de actualiteit te belichten.
Sinds het aantreden van PNA-president Mahmoud Abbas (Abu Mazen)
bestaat bij het brede publiek de indruk dat vrede binnen handbereik
ligt. Dossiers over bijvoorbeeld de tragedie van Jayyous - een
Palestijns dorp op de Westelijke Jordaanoever, waarvan de inwoners
door de Muur van hun grond zijn afgesneden - maken echter duidelijk
dat er daar juist sprake is van een opgevoerde Israelische expansie,
en dat de bouw van de Muur onverminderd doorgaat.
samenwerking
Een heel belangrijke dimensie van de Karavaan is de versterking en
uitbreiding van samenwerkingsverbanden. In Palestijnse kring is de
Nederlands Arabische Stichting een nieuwe en betrouwbare partner
gebleken. Ook werd samengewerkt met United Civilians for Peace (met
name voor het internationale seminar in de Vrije Academie), Een Ander
Joods Geluid (met Hajo Meijer als gastspreker tijdens
discussiebijeenkomsten), en de Werkgroep Midden-Oosten van GroenLinks.
Op lokaal niveau werd samengewerkt met het Breed Platform Palestina in
Haarlem, de Initiatiefgroep Delft tegen Israels Apartheidsmuur, Stop
de Bezetting afdeling Leiden, de Stichting Tegen Beeld, het Rotterdams
Palestina Komitee, Alkmaars Vredesplatform, de Werkgroep
Groningen-Jabalya, de Pauluskerk (Rotterdam), en de regionale
werkgroep Midden-Oosten in Den Bosch.
Het Karavaanproject zal voortduren tot medio 2005. In juli gaat op
initiatief van het Europese netwerk 'Coordination de Strasbourg' een
geheel andere Karavaan van start, namelijk de Karavaan voor het
internationaal recht (Caravan du Droit), een gemotoriseerde Karavaan
die in juli vanuit alle hoeken van Europa naar Palestina zal reizen.
De Stop de Muur! Karavaan zal daarmee het stokje kunnen doorgeven aan
de Caravan du Droit. Over de Caravan du Droit wordt elders in dit
nummer van Soemoed bericht.
Sonja Zimmermann is lid van het Nederlands Palestina Komitee
Verschenen in Soemoed, jaargang 33, nummer 2 (maart - april),
pp. 15-18
|